tag:blogger.com,1999:blog-38487541794251947282024-03-08T08:50:54.561-08:00इच्छा नदी के पुल पर इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.comBlogger55125tag:blogger.com,1999:blog-3848754179425194728.post-10918238522842850622021-09-03T01:12:00.001-07:002021-09-03T01:12:31.429-07:00 प्यार को प्यार ही रहने दीजिये <p><span lang="HI" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 16pt; text-align: justify;">सुबह की सैर के
दौरान पार्क में निगाह उठी तो पाया बैंच के इर्द-गिर्द खड़े तीन पुरुष मेरी ही ओर देख
रहे हैं। जाहिर है वे तीनों इस बात से अवगत थे कि तीनों सामने से गुजरती स्त्री को
देख रहे हैं। पार्क इतना बड़ा नहीं कि मैं अपना रास्ता बदलती। मुझे और तीन-चार बार
इसी राह से गुजरना था। अब हर बार देखे जाने की आशंका थी। मैंने खुद को वस्तु में
रिड्यूस होते महसूस किया। पहली बार मेरी नज़र अनायास उठी थी। यदि दोबारा नजर उठा
कर देखूँ तो गलत समझ लिए जाने की आशंका थी</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 16pt; text-align: justify;">, <span lang="HI">जबकि वे संभव है कि गलत समझ लिए जाने को प्रस्तुत हों।</span> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: normal; margin: 0in 0in 0.0001pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 16pt;">यह वह मामूली
हिंसा है जिसे स्त्री किशोरावस्था से लेकर आजीवन झेलती है। वस्तु की तरह देखे जाने
की हिंसा और धीरे-धीरे खुद वस्तु में रिड्यूस होते जाने की हिंसा। हम वह समाज हैं
जिसमें मर्द पकड़े जाने पर निगाह फेर लेता है और स्त्री अपनी तरफ उठती निगाह को
देख नजर झुका लेती है। किशोरावस्था में कभी बुरा लगने पर किसी से जवाब-तलब करना
चाहा तो लड़के मुकर गए थे। वे समूह में थे</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 16pt;">, <span lang="HI">मैं अकेली। मुझे हमेशा ही बाहर निकलने की इजाज़त लेनी थी</span>, <span lang="HI">जबकि बाहर की सारी जगहों पर लड़कों का सहज अधिकार था। मैंने अपने बाहर
निकलने की आजादी को बचाए रखने के लिए चुप रहना चुना।</span> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: normal; margin: 0in 0in 0.0001pt; text-align: justify;"><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 16pt;"> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: normal; margin: 0in 0in 0.0001pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 16pt;">इस समय मुझे अपने
बेटों के साथ किशोरावस्था के दौरान किए जाने वाले संवाद एक बार फिर याद आ रहे हैं।
इतिहास जैसे बार-बार खुद को दोहराता है। किशोरावस्था वह समय होता है जब एक पुरुष
समाज में स्त्रियों के साथ बराबरी से पेश आना सीखता है। ताज़ा घटना कुछ ही दिन पहले
की है जब छोटे बेटे ने खाने की मेज पर बताया कि वह इन दिनों पीछे की गली में खेलने
जाता है</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 16pt;">,<span lang="HI"> क्योंकि उसके दोस्तों
में से एक को उस गली में रहने वाली एक लड़की अच्छी लगती है। साथ ही उसने यह भी
बताया कि उस गली में लड़कियां उनके साथ अच्छी तरह पेश नहीं आतीं। जब वह यह बता रहा
था उस समय मेरा बड़ा बेटा भी साथ था। उसने भी लगभग सात-आठ बरस पहले इसी तरह के
अनुभव साझा किए थे</span>,<span lang="HI"> जब मोहल्ले में नए-नए बने दोस्त एक खास
गली में उनकी कक्षा में पढ़ने वाली एक लड़की की झलक देखने के लिए उसके घर के सामने
साइकल चलाने या टहलने के लिये जाना पसंद करते थे। </span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: normal; margin: 0in 0in 0.0001pt; text-align: justify;"><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 16pt;"> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: normal; margin: 0in 0in 0.0001pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 16pt;">उस दिन खाने की
मेज पर तीनों में कुछ देर तक इस बारे में बातचीत होती रही। यह बातचीत इन सवालों के
इर्द-गिर्द थी कि "क्या तुम्हारा दोस्त जिस लड़की को पसंद करता है</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 16pt;">,<span lang="HI"> उसने उसे यह बताया भी है</span>?<span lang="HI"> क्या वह लड़की भी तुम्हारे दोस्त को पसंद करती है</span>?<span lang="HI">
क्या तुम्हें यह अच्छा लगेगा कि कोई तुम्हें पसंद करता है</span>,<span lang="HI">
इसलिए तुम्हें देखा करे</span>?"<span lang="HI"> इन सवालों पर भी बात हुई कि
किस तरह धीरे-धीरे किशोर होती लड़कियां मोहल्ले में खेलने के लिए निकलना बंद कर
देती हैं</span>,<span lang="HI"> जबकि लड़के उनके घर का चक्कर लगाने के बाद
गली-मोहल्ले में उनका पीछा करने लगते हैं। उन्हें पता ही नहीं चलता कि कब हंसी-खेल
में होने वाली यह बातें ईव-टीसिंग में बदलने लगती हैं। उन दोस्तों के बारे में भी
बात हुई जो अपने से महज कुछ छोटी बहनों को खेलने के लिए साथ नहीं लाते</span>,<span lang="HI"> जबकि मोहल्ले में दूसरी लड़कियों
को जा कर देखना चाहते हैं। उन माँओं और पिताओं के बारे में बात हुई जो न खुद
एक-दूसरे के साथ बराबरी से पेश आते हैं और न ही अपने बच्चों को बराबरी के बारे में
बता पाते हैं। यह सारी बातचीत इतने उदाहरणों के साथ हुई कि उसे इस बात का भरोसा रहे
कि उसके दोस्त को गलत नहीं समझा जा रहा है</span>,<span lang="HI"> उसे डराया नहीं
जा रहा है</span>,<span lang="HI"> दोस्ती को तोड़ने के लिए नहीं कहा जा रहा है बल्कि
हो सके तो दोस्त से बात करने और यदि न हो सके तो उन कामों में शामिल न होने के लिए
कहा जा रहा है जो किसी दूसरे व्यक्ति की निजता का उल्लंघन करते हैं। कोई भी बातचीत एक दिन अचानक नहीं होती</span>,<span lang="HI"> बच्चों के पास चीजों को देखने का नजरिया धीरे-धीरे विकसित होता है। तेरह
साल की उम्र तक आते-आते इस बच्चे ने कुछ ऐसा सीखा था कि उसे इस व्यवहार पर बात
करने की ज़रूरत महसूस हुई थी। </span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: normal; margin: 0in 0in 0.0001pt; text-align: justify;"><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 16pt;"> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: normal; margin: 0in 0in 0.0001pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 16pt;">मैंने जब अपनी एक
दोस्त को बच्चों के साथ हुई इस बातचीत के बारे में बताया तो उसने कहा</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 16pt;">,<span lang="HI"> "तुम कहीं बच्चे को असहज तो नहीं कर रही
हो</span>?<span lang="HI"> इस उम्र में तो लड़के-लड़कियां एक-दूसरे को देखा ही करते
हैं। लड़कियां भी किसी लड़के को पसंद करती हैं तो उन्हें देखना चाहती हैं।" लेकिन
मुझे इस पर संशय था कि यह इतना ही समान रूप से एक-दूसरे को देखना होता है</span>,<span lang="HI"> या लड़कियां खुद भी अपने आप को वस्तु के रूप में पेश करने लगती हैं जबकि
लड़के एक तरह के अधिकार</span>,<span lang="HI"> एंटाईटलमेंट के साथ किसी लड़की पर
निगाह डालते हैं</span>?<span lang="HI"> मैं सोशल मीडिया पर अपने सामने बड़े हुए बच्चों के
व्यवहारों में इसकी झलक देखती हूँ कि कैसे देखते ही देखते किशोर से युवा होती
लड़कियां फेसबुक या इंस्टाग्राम पर सज-संवर कर पाउट बनाती तस्वीरें पोस्ट करने लगीं
हैं</span>,<span lang="HI"> जबकि लड़के दोस्तों के साथ घुमक्कड़ी</span>,<span lang="HI"> खेल या अन्य गतिविधियों में अपनी संलग्नता के बारे में पोस्ट लिखने लगे हैं</span>,<span lang="HI"> तस्वीरें लगाने लगे हैं। मानो लड़कियां दुनिया के लिए नुमाइश की वस्तु हों</span>,
<span lang="HI">लोगों की अप्रूवल के लिए खुद को पेश कर रही हों और लड़के बाहर की
दुनिया के लिए तैयार जिम्मेदार मर्द। मैंने यह भी पाया कि बड़े बेटे के साथ कम उम्र
में हुए इस तरह के संवाद ने उसे असहज नहीं किया</span>,<span lang="HI"> बल्कि लड़कों
ही नहीं लड़कियों के साथ भी वह एक बेहतर दोस्त रहा</span>,<span lang="HI"> उनका
राजदार भी रहा। वह खुद से सवाल करता है</span>,<span lang="HI"> अपनी साथी के सम्मान
का खयाल रखता है। यह सवाल ऐसे तो हैं नहीं कि एक बार में सुलझ जाएँ</span>,<span lang="HI"> कई बार गलतियाँ भी होती हैं लेकिन व्यक्ति को बार-बार खुद से पूछना होता
है। बात इतनी भर है कि स्त्री और पुरुष के बीच एक-दूसरे को देखने वाली निगाह कैसी
है</span>,<span lang="HI"> यदि समय रहते इस पर संवाद होने लगे तो संभवतः वे इसके
बारे में सजग रह सकें। वही सजगता जो संभवतः पार्क में खड़े उन पुरुषों में नहीं थी
जो शायद मेरे सम-वयस्क तो रहे होंगे। </span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: normal; margin: 0in 0in 0.0001pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 16pt;"> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: normal; margin: 0in 0in 0.0001pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 16pt;">जिन समाजों में
नजर मिलने पर लोग स्वाभाविक तौर पर मुस्करा कर अभिवादन करते हैं वहां संभवतः
स्त्री हर समय अपने आप को वस्तु में रिड्यूस होते महसूस न करती हो। जहां </span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 16pt;">'<span lang="HI">हंसी तो फंसी</span>' <span lang="HI">का मुहावरा
चलन में हो वहां आजीवन देह पर रेंगती निगाहों को नजरंदाज कर खुद में भरोसा बनाए
रखना होता है। ऐसा तो दुनिया में कोई मुल्क नहीं है जहां औरतों के साथ हिंसा और बलात्कार
नहीं होते</span>, <span lang="HI">लेकिन संभव है दुनिया के कुछ हिस्सों में अदालतें
और समाज इस तरह के प्रकरणों में स्त्री के वस्त्र</span>, <span lang="HI">बलात्कार
के समय और जगह पर बात कर उसके चरित्र का विश्लेषण न करते हों। सहमति और असहमति पर
बात तो वहां भी होती होगी</span>, <span lang="HI">लेकिन सामुहिक बलात्कार और हत्या
के बाद पोस्टमार्टम रिपोर्ट को मेनिपुलेट न किया जाता होगा</span>, <span lang="HI">लड़कियों
को जिंदा जलाया न जाता होगा</span>, <span lang="HI">बलात्कारी विधायकों और गुरुओं
के समर्थन में सड़कों पर प्रदर्शन न किए जाते होंगे। अदालतें बलात्कारी की </span>'<span lang="HI">शैक्षिक प्रतिभा</span>'<span lang="HI"> को जमानत का आधार न बनाती होंगी</span>,<span lang="HI"> उन्हें मुल्क का
भविष्य बता कर लड़की के साथ हुई हिंसा को रफा-दफा न कर देती होंगी</span>, <span lang="HI">पत्नी की असहमति के बावजूद जबरदस्ती किए जाने वाले सेक्स को पति का अधिकार
और पत्नी का कर्तव्य न बताती होंगी।</span> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: normal; margin: 0in 0in 0.0001pt; text-align: justify;"><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 16pt;"> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: normal; margin: 0in 0in 0.0001pt; text-align: justify;"><span lang="HI" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 16pt;">जब आप किसी
व्यक्ति को वस्तु के तौर पर देखते हैं तो उसके प्रति अपका नज़रिया उसके उपभोग का
होता है। तो क्या मैं यह कहना चाहती हूँ कि पुरुष को स्त्री की ओर कामना की निगाह
से देखना ही न चाहिए! नहीं</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 16pt;">,<span lang="HI"> मैं ऐसा हरगिज नहीं
कह रही हूं। मैं सिर्फ यह कहना चाहती हूं कि पुरुष को भी स्त्री के लिए उसी तरह
काम्य होना चाहिए</span>, <span lang="HI">स्त्री को भी उतना ही निर्द्वंद्व पुरुष
को देख पाने की सामाजिकता होनी चाहिए। दोनों के बीच परस्पर कामना का स्वीकार और
सम्मान होना चाहिए</span>, <span lang="HI">लेकिन राह चलती स्त्री को देख कर वस्तु
में मत बदलिए। सोशल मीडिया पर स्त्रियों के इनबॉक्स में हाय-हाय मत करते रहिए। समाज
में ऐसे पुरुष तैयार हों जो स्त्रियों की निजता का सम्मान कर सकें</span>,<span lang="HI"> उसके लिए सही समय पर लड़कों के साथ संवाद कीजिये। रोजाना घर में और सड़क पर
होने वाली छोटी-छोटी हिंसा को समझिए</span>,<span lang="HI"> उस पर बात कीजिए</span>,<span lang="HI"> उसका प्रतिकार कीजिये। लड़कों और लड़कियों के बीच प्यार को जिहाद का नाम मत
दीजिये</span>,<span lang="HI"> प्यार को प्यार ही रहने दीजिये। लेकिन सड़क चलती
स्त्री की निजता का सम्मान करना सीखिये। अपने बच्चों को यह ज़रूर बताइये कि वे
कौनसे व्यवहार हैं जो प्यार नहीं हैं और वे कौनसे व्यवहार हैं जो किसी की निजता का
उल्ल्ङ्घन करते हैं। यकीन मानिए हम मिल-जुल कर एक बेहतर समाज बना सकेंगे।</span></span></p><p class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: normal; margin: 0in 0in 0.0001pt; text-align: justify;"><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 16pt;"><span lang="HI"><br /></span></span></p><p class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: normal; margin: 0in 0in 0.0001pt; text-align: justify;"><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 16pt;"><span lang="HI">- देवयानी भारद्वाज </span></span></p>इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3848754179425194728.post-77660082068152100022019-06-09T01:45:00.001-07:002019-06-10T07:33:44.370-07:00काबुल मेरा यार <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
</div>
<h3>
<span style="color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: small;"><u>खालिद हुस्सैनी की किताब 'काइट रनर' के एक अंश का अंग्रेजी से अनुवाद </u></span></h3>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<h2 style="background-color: white; color: #222222; text-align: center;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="HI" style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">मलबा और भिखारी। जहाँ भी मेरी निगाह जाती</span><span style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">, </span><span lang="HI" style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">बस यही नज़ारा था। मुझे याद है बचपन के दिनों में भी लोग भीख माँगते थे - बाबा सिर्फ उन्हें देने के लिए अपनी जेब में</span><span style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;"> </span><span lang="HI" style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">मुठ्ठी भर अफ़ग़ानी मुद्रा लेकर चलते थे। मैंने</span><span lang="HI" style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;"> कभी उनको किसी माँगने वाले को खाली हाथ लौटाते नहीं देखा।</span><span style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;"> </span><span lang="HI" style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">लेकिन अब भिखारी</span><span style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;"> </span><span lang="HI" style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">हर</span><span style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;"> </span><span lang="HI" style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">गली के कोने में नज़र</span><span style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;"> </span><span lang="HI" style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">आ जाते हैं</span><span style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">, </span><span lang="HI" style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">कटे-फटे</span><span style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">, </span><span lang="HI" style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">ऊल जलूल कपड़ों में</span><span style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">, </span><span lang="HI" style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">मिट्टी सने हाथों को मामूली रेज़गारी के लिए</span><span style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;"> </span><span lang="HI" style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">फैलाए हुए। और</span><span lang="HI" style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;"> अब ज़्यादातर भिखारी बच्चे हैं</span><span style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">, </span><span lang="HI" style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">उदास चेहरों वाले</span><span style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">, </span><span lang="HI" style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">दुबले-पतले बच्चे</span><span style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">, </span><span lang="HI" style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">कुछ की तो उम्र पांच साल भी न होगी। वे गटर के किनारे</span><span style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">, </span><span lang="HI" style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">गली के नुक्कड़ पर अपनी माँओं की गोदी में बैठे मिलते हैं और बस एक ही मंत्र दोहराते जाते हैं - "बख़्शीश</span><span style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">, </span><span lang="HI" style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">बख्शीश!" और एक बात जिस पर अभी तक मेरा ध्यान नहीं गया था</span><span style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">, </span><span lang="HI" style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: black; font-size: small; font-weight: normal; text-align: justify;">उनमें से किसी के साथ कोई वयस्क पुरुष नहीं था - युद्ध ने अफ़ग़ानिस्तान में पिता को एक दुर्लभ प्रजाति बना दिया था।</span></span></h2>
<h2 style="background-color: white;">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">हमारी गाड़ी पश्चिम में</span><span style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">कारतेह सेह ज़िले की तरफ बढ़ रही थी। जहाँ तक मुझे याद है सत्तर के दशक में यह एक व्यस्त मार्ग हुआ करता था जादेह की तरफ जाने वाला। हमारे उत्तर की ओर सूखी पड़ी काबुल नदी थी। दक्षिण</span><span style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">में पहाड़ों के ऊपर पुराने शहर की जर्जर दीवार थी और इसके ठीक पूरब मेंं शिरदरवाजा पर्वतमाला पर खड़ा</span><span style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">बाला हिसार दुर्ग - वह प्राचीन गढ़ जिस पर </span><span style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">1992 </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">में दोस्तम ने कब्ज़ा कर लिया था। वही पर्वतमाला जहाँ से </span><span style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">1992 </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">से </span><span style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">1996 </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">के दौरान मुजाहिद्दीनों ने रॉकेटों से हमले कर काबुल को छलनी कर दिया</span><span style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">वह विध्वंस</span><span style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">जो अब मेरे सामने है। शिरदरवाज़ा पर्वतमाला पूरे पश्चिम में फैली है। मुझे याद है</span><span style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">यहीं से दोपहर की वह गोलाबारी </span><span style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">'</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">तोपे काश्त</span><span style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">' </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">हुई थी।</span><span style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;"> मैं रमज़ान</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;"> के महीने में रोज़ाना दोपहर के वक्त और</span><span style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">शाम को इफ्तार का ऐलान करने जाता था। उन दिनों पूरा दिन गोलाबारी की आवाज़ों को सुना जा सकता था।</span></div>
<span style="font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">मैं जब बच्चा था तब जादेह मार्ग तक भटकने के लिए चला आता था"</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">मैं बुदबुदाया। "यहाँ दुकानें हुआ करती थीं</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">होटल और</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">नियोन लाइट वाले रेस्तराँ भी। मैं यहाँ सैफो नाम के</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">एक बुज़ुर्ग से</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">पतंग लेने के लिए आता था। पुराने पुलिस हेड क्वार्टर</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">के पास उसकी पतंग की दुकान हुआ करती थी।"</span></div>
<span style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">पुलिस हेड क्वार्टर अब</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">भी वहीं</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">है</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">," </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">फरीद ने कहा। "पुलिस की इस शहर में कोई कमी नहीं। लेकिन जादेह की तरफ के रास्ते पर या पूरे काबुल में</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">अब कहीं पतंग या पतंग की दुकानें नहीं मिलेंगी. वो ज़माना गया।"</span></div>
</span><span lang="HI" style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">जादेह मार्ग अब एक बड़े रेत</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">के महल सा नज़र आता है। वे इमारतें जो अभी तक ढही नहीं हैं</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">रॉकेटों से हुई गोलाबारी से उनकी छतें छलनी हो चुकी हैं और किसी भी समय ध्वस्त हो जाने का ऐलान करती हैं। यह सारा इलाका मलबे में तब्दील हो चुका है। मैंने देखा</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">मलबे के ढेर में दबा</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">एक साइन बोर्ड जिस पर लिखा था </span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">'</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">कोका को...' । बिखरे पड़े ईंट और पत्थरों के टुकड़ों के बीच एक बिना खिड़कियों वाली जर्जर ईमारत में कुछ बच्चे खेल रहे थे। बच्चों के आस-पास कुछ मोटर साइकिल सवार</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">खच्चर गाड़ियां</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">आवारा कुत्ते</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">भटक</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">रहे थे और मलबे का ढेर लगा था। शहर को गर्द</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">के गुबार ने ढँक रखा था और नदी के पार एक जगह से उठता धुआँ आसमान तक जा रहा था।</span></div>
</span><span style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">पेड़ कहाँ गए</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">?" </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">मैंने पूछा।</span></div>
</span><span style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">लोगों ने सर्दियों में</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">जलावन की लकड़ी के लिए काट लिया उन्हें</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">," </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">फरीद ने बताया। "और बहुत सारे पेड़ शोरावियों ने काट डाले।"</span></div>
</span><span style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">क्यों</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">?" </span></div>
</span><span style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">छापामार निशानेबाज़ उनकी आड़ में छुप जाते थे।"</span></div>
</span><span lang="HI" style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">मुझे उदासी ने घेर लिया। काबुल लौटना मेरे लिए इस तरह था जैसे मुद्दत बाद एक पुराने</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">भुला दिए गए दोस्त से मुलाकात हो और</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">पता चले कि ज़िन्दगी</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">उसके साथ</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">बहुत बेरहम रही। वह बेघर और बेसहारा हो गया है।</span></div>
</span><span style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">मेरे पिताजी ने यहाँ शेरे कोहना में</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">एक यतीमघर</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">बनवाया था</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">पुराने शहर में</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">यहाँ से दक्षिण की ओर</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">," </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">मैंने कहा।</span></div>
</span><span style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">मुझे याद है</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">," </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">फरीद ने कहा। "कुछ साल पहले वह भी उजाड़ दिया</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">गया।"</span></div>
</span></span></h2>
<h2 style="background-color: white;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">क्या मुझे वहां ले चल सकते हो</span><span style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">," </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">मैंने कहा। "मैं उस जगह को देख कर आना चाहता हूँ।"</span></div>
<span style="font-family: inherit;"><div style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">फरीद ने एक गली में टूटी-फूटी बिना दरवाज़े वाली एक इमारत के पास</span><span style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">फुटपाथ के किनारे</span><span style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">गाड़ी रोकी। हम गाड़ी ने निकले तब फरीद बुदबुदाया</span><span style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">, "</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">यह दवा की दुकान थी।" हम जादेह की तरफ चलने लगे</span><span style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">पश्चिम की ओर हम दाएं मुड़े। मेरी आँखों में जलन के साथ पानी आने लगा. मैंने फरीद से पूछा</span><span style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">, "</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">यह कैसी गंध है?"</span></div>
<span style="font-size: small; font-weight: normal;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">डीज़ल" फरीद ने बताया। "शहर में बिजली बार-बार चली जाती है</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">इसलिए जनरेटर हमेशा चलते रहते हैं। लोग उसके लिए डीज़ल का इस्तेमाल करते हैं।"</span></div>
<span style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: small;"><span style="color: #222222;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222;">डीज़ल। याद</span></span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;"> है उन दिनों</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">इस</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">गली में कैसी महक रहा करती</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;"> थी? "</span></div>
</span></span></span></h2>
<h2 style="background-color: white;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">कबाब!" फरीद मुस्कराया।</span></div>
<span style="font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">मेमने का कबाब</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">," </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">मैंने कहा।</span></div>
<span style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">मेमना</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">," </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">मन ही मन स्वाद लेते हुए फरीद ने कहा। " काबुल में मेमने का गोश्त अब सिर्फ तालिबान खाते हैं।" मुझे बाजू पकड़ कर खींचते हुए वह बुदबुदाया, "नाम लेते ही ..."</span></div>
</span><span lang="HI" style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">एक गाड़ी हमारी तरफ आ रही थी। "दाढ़ी</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">वालों की गश्त</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">," </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">फरीद ने कहा।</span></div>
</span><span lang="HI" style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">तालिबान को देखने का यह मेरा पहला मौका था। मैंने उन्हें टीवी पर देखा था</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">इंटरनेट पर</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">अखबारों और पत्रिकाओं में देखा था। और यहाँ मैं उनके सामने था</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">महज़ </span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">50 </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">फ़ीट की दूरी पर और मेरे मुंह का जायका बदल गया था</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">डर की एक ठंडी सी</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">लहर मेरे पूरे शरीर में दौड़ गयी। मानो मेरी खाल मेरी हड्डियों से चिपक गयी हो और दिल ने धड़कना बंद कर दिया हो। वे आ रहे थे। अपने पूरे रौब-दाब के साथ।</span></div>
</span><span lang="HI" style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">लाल रंग का टोयोटा ट्रक हमारे पास आते हुए लगभग ठहर गया। ट्रक</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;"> के पिछले हिस्से में सख्त निगाह वाले नौजवानों</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">की एक टोली बैठी थी और उनके कन्धों पर कलाश्निकोव टंगी</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">थी। सबने दाढ़ी रखी थी और काली पगड़ियां पहने थे।</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">उनमें से एक सांवले रंग का</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">नौजवान</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">घनी भौहों वाला</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">जिसकी</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">उम्र </span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">20 </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">बरस से ज़्यादा न</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">होगी</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, वह अपने</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;"> हाथ में लिए हंटर को ट्रक के पीछे दाएं-बाएं एक लय में</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">घुमा रहा था। उसकी यहाँ-वहाँ</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">घूमती निगाह मुझसे टकराई। हमारी नज़र मिली। मैंने अपने आप को इस तरह नंगा कभी महसूस नहीं किया था। और तभी उस तालिबान ने तम्बाकू थूक कर मुंह साफ़ किया और दूसरी तरफ देखने लगा। मेरी सांस में सांस लौट आयी। ट्रक धूल</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">का गुबार उड़ाता हुआ जादेह के रास्ते पर बढ़ गया।</span></div>
</span><span style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">तुम्हारी दिक्कत क्या है</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">?" </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">फरीद गुर्राया।</span></div>
</span><span style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">क्या</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">?"</span></div>
</span><span style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">उनकी तरफ कभी</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">मत घूरना। तुम समझ रहे हो</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">? </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">कभी</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">नहीं!"</span></div>
</span><span style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">मेरा ऐसा कोई इरादा नहीं था</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">," </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">मैंने कहा।</span></div>
</span><span style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">आपके दोस्त सही कह रहे हैं</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">आग़ा। इसकी बजाय तो आप रेबीज़ वाले कुत्ते को लकड़ी चुभा कर छेड़ सकते हैं</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">," </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">किसी ने कहा। यह नयी आवाज़ एक बूढ़े भिखारी की थी</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">जो पास ही एक जर्जर</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">गोलियों से छलनी पुराने</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">मकान की सीढ़ियों में नंगे पैर बैठा था। उसने तार-तार हो चुका चाप कोट</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">चिथड़ेनुमा कपडे और धूल से सनी पगड़ी पहनी थी। उसकी बाईं पलक एक खाली कोटर पर झूल गयी थी। अपने आर्थराइटिस वाले हाथ से ट्रक जिस दिखा में गया उस तरफ इशारा करते हुए उसने कहा। "वे ताक में घूमते रहते हैं. इस ताक में कि कोई उनको उकसाये। देर-सबेर कोई न कोई उनकी इस इच्छा को पूरा कर देता है। फिर कुत्तों की दावत हो जाती है</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">उनकी बोरियत दूर होती है और वे सब एक साथ चिल्लाते हैं</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, '</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">अल्ला हू अकबर!</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">' </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">और जब कोई उन्हें नहीं उकसाता तो हिंसा तो होती ही रहती है</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">है न!"</span></div>
</span><span style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">अपनी</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">नज़र को अपने पैरों पर गड़ा कर रखो</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">जब भी तालिबान आस-पास हों</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">," </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">फरीद ने कहा।</span></div>
</span><span style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">आपका दोस्त सही सलाह दे रहा है</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">," </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">बूढ़े भिखारी ने कहा। उसने ज़ोर से खाँसा और अपने गीले-मिटटी सने रुमाल से मुंह ढँक लिया। उसने सांस संभालते हुए कहा</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">,"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">माफ़ करना</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">क्या आप मुझे कुछ अफगानी दे सकेंगे</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">?"</span></div>
</span><span style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">बस! चलो यहाँ से</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">," </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">फरीद ने बांह पकड़ कर मुझे खींचते हुए कहा।</span></div>
</span><span lang="HI" style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">मैंने भिखारी को करीब सौ-हज़ार अफगानी दिए</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">लगभग तीन डॉलर के बराबर रहे होंगे। जब वह</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">लेने के लिए आगे झुका तो उसकी दुर्गन्ध</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">फटे दूध सी बदबू और कई हफ़्तों से नहीं धुले पैरों की गंध</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">मेरे नथुनों में भर गयी और मुझे ज़ोर की उबकाई आने को हुई। उसकी इकलौती आँख चौकन्नी हो कर इधर से उधर घूमी और उसने जल्दी से पैसों को अपनी कमर में खोंस लिया। </span></div>
</span></span></h2>
<h2 style="background-color: white;">
<div style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">"आपकी उदारता के लिए शुकराना</span><span style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;">आग़ा साहिब।"</span></div>
<span style="font-family: inherit; font-size: small; font-weight: normal;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">क्या आप जानते हैं कारते सेह में यतीमघर</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">कहाँ है</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">?" </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">मैंने पूछा.</span></div>
<span style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">उसे ढूंढना मुश्किल नहीं</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">वह दारुलमान मार्ग के पश्चिम में ही है</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">," </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">उसने कहा। "जब राकेटों से पुराने यतीमखाने पर हमला हुआ तो यहाँ से बच्चों को वहीँ ले जाया गया था। यह ऐसा है जैसे किसी को शेर के मुंह से निकाल कर चीते के आगे डाल दो।"</span></div>
</span><span style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">शुक्रिया आग़ा</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">," </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">मैंने कहा।</span></div>
</span><span style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">यह आपका पहला मौका था न!"</span></div>
</span><span style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">मैं समझा नहीं</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">?"</span></div>
</span><span style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">आपने पहली बार तालिबान को देखा था?" </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">मैंने कुछ नहीं कहा। बूढ़े</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">भिखारी ने गर्दन हिलाई और मुस्कराया। उसके मुंह में बचे-खुचे दांत झांकने लगे- सब ऊबड़-खाबड़ और पीले। "मुझे याद है जब उन्हें पहली बार देखा था। काबुल की सड़कों पर गड़गड़ाते हुए। क्या खुशनुमा दिन था वह!" उसने कहा। "मौत का अंत! वाह वाह! लेकिन जैसा की शायर ने कहा है</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, "</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">कितना मुसलसल नज़र आता था इश्क़ और तब मुसीबत आयी।"</span></div>
</span><span lang="HI" style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">मेरे चेहरे पर मुस्कान तैर गयी</span><span style="color: #222222; font-family: inherit;">, "</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">मैं जानता हूँ यह ग़ज़ल। हाफ़िज़</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;"> की है."</span></div>
</span><span style="color: #222222;"><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">"</span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: inherit;">हाँ यह उन्हीं की है," बूढ़े ने कहा। "मुझे मालूम रहना चाहिए। मैं इसे यूनिवर्सिटी में पढ़ाया करता था।"</span></div>
</span></span></h2>
</div>
इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3848754179425194728.post-6768235338685321732018-03-20T05:12:00.000-07:002018-03-20T05:30:07.194-07:00कवि की मृत्यु पर कोहराम <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
मृत्यु एक गरिमामय कर्म है </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
एक सार्थक जीवन के बाद </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
चुचाप उठ कर चल देना </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
जिए गए जीवन के प्रति </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
गहरी श्रद्धा </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
ऐसी मृत्यु </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
जिसे आप अपने मौन में </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
जज़्ब करते हैं धीरे-धीरे </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
<br /></div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
मृत्यु कोई हादसा नहीं </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
हत्या या असामयिक मृत्यु </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
यहाँ मेरा सन्दर्भ नहीं </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
एक भरपूर जीवन के बाद </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
विदा की घड़ी </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
जैसे दूर क्षितिज पर </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
ढल रहा हो सूरज </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
धीरे-धीरे </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
जबकि दीप्त है पृथ्वी </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
अब भी उसकी आभा में </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
<br /></div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
बिना शोर </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
बिना कोहराम के </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
चला गया एक कवि </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
जैसे चले गए उसके पूर्ववर्ती </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
जैसे चले जायेंगे अभी और भी कई </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
अपने जाने के सही समय पर </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
<br /></div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
कवि की मृत्यु पर कोहराम </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
शोक संदेशों और श्रद्धांजलियों की बाढ़ </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
मृत्यु की गरिमा पर चोट सा पड़ता है </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
वह जहाँ चला गया है </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
वहां नहीं पहुंचेंगे तुम्हारे शोक सन्देश </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
उसके पीछे </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
इतना शोर मत मचाओ </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
वह लिख रहा है </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
अपनी अंतिम कविता </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
उसके आस पास थोडा धीरे बोलो </div>
<div style="-webkit-text-stroke-width: 0px; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-ligatures: normal; font-weight: 400; letter-spacing: normal; orphans: 2; text-align: start; text-decoration-color: initial; text-decoration-style: initial; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: 2; word-spacing: 0px;">
कुछ शोर कम मचाओ </div>
</div>
इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3848754179425194728.post-17613364690053214502018-02-25T11:42:00.000-08:002018-02-25T23:08:43.198-08:00कुछ गलतियाँ भी करो<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
इधर देखती हूँ कुछ लोग बदलाव की बहुत हड़बडी में हैं. वे यह चाहते हैं कि ब्रा, सेक्स, माहवारी, योनि आदि शब्दों को इतनी बार और इतनी जोर से उच्चारित करें कि लोगों को इनकी आदत हो जाये और फिर वे जैसा चाहें वैसा जीवन जी सकें. यदि यह पुरुष हैं तो उनकी संगिनी या बहन या बेटी अपने मन माफिक जीवन जी सकें. कई बार मुझे इस शोरगुल को सुन ऐसा लगता है जैसे वे इस इंतज़ार में हैं कि पहले दुनिया उनके मन मुताबिक हो जाये फिर वे अपने मन मुताबिक जीना शुरू करें.<br />
<br />
तो ऐसे साहिबानों और देवियों से यह कहने का मन है, "भाइयो और बहनो! दुनिया तुम्हारे कहने से नहीं, तुम्हारे बदलने से बदलेगी. जिन महिलाओं को ब्रा पहनने का मन नहीं करता वे न पहनें, यदि सेहत को उसके कोई नुक्सान हैं तो ज़रूर उनकी बात भी करें. लेकिन सोशल मीडिया पर ब्रा विरोधी बहसें चलाते हुए जब आपकी तस्वीरें और आपका पहनावा बाज़ार और समाज के सारे प्रतिमानों को पूरा करता नज़र आता है तो मुझे समझने में कठिनाई होती है कि आखिर यह क्रांति की मशाल आप किन हाथों में देखना चाहती हैं. दुनिया की निगाहों की परवाह करेंगी तो सनद रहे आपने ब्रा पहनी हो या नहीं, यह निगाहें जब चाहें आपकी फिगर नाप लेती हैं. इन निगाहों की निगहबानी कर सको तो करो, वरना उन्हें इतनी तरजीह ही क्यों देती हैं. जब तक आप असहज हैं, तभी तक वे आपको असहज कर सकती हैं. जो औरतें ब्रा पहनने की नसीहत दें उन्हें कहें कि उन्हें जो पहनना पसंद हो पहनें, आप पर अपनी पसंद न थोपें. क्योंकि आप भी उन्हें नहीं कह रही हैं कि वे कल से ब्रा पहनना बंद कर दें. कोई दोस्त-सहकर्मी हिम्मत नहीं करेगा कि आपसे ब्रा न पहनने के बारे में प्रश्न करे. जो पूछे तो सीधे नाक पर पंच करना और पलट कर पूछना भी मत. भाई, पति, पिता, ससुर से कैसे निपटना है यह तय कर लीजिये. जिस दिन तय कर लेंगी उस दिन न किसी की निगाह खटकेगी, न किसी के सवाल सतायेंगे. आखिर किसी दिन ऐसे ही कुछ औरतें घूंघट हटा कर भी घर से निकली थीं. अपनी सांकलें पहचानिये वे कहाँ लगी हैं, और यह भी कि कौन सी नयी गिरह हमें फिर घेर ले रही है. फिर याद दिला रही हूँ, मैं बहस चलाने के खिलाफ नहीं, लेकिन दुनिया खुद के बदलने से बदलती है.<br />
<br />
माहवारी की बात करने वाली वे लड़कियाँ मुझे बहुत प्रिय हैं जिन्होंने माहवारी के बहते खून में दौड़ लगा कर एक स्टेटमेंट दिया. लेकिन किसी को menstruation की स्पेलिंग ठीक से नहीं आती इससे क्या फर्क पड़ता है? हम तो स्कूल के दिनों में टेस्ट मैच कहा करते थे महीने के उन दिनों को, लेकिन उसे लेकर कोई झिझक नहीं थी. मज़े से साइकिल चलाते हुए स्कूल जाते थे, खेलों में भाग लेते और जो मन आता खा लेते थे. माहवारी, महीना, पीरियड और menstruation यह सब शब्द तो बाद में पता चले. यह भी बहुत बाद में पता चला की लड़कियों को कैसे-कैसे दुर्भाव का सामना करना पड़ता है इस कारण. मंदिर जाने में कभी रूचि थी नहीं इसलिए इस बात से कोई फर्क पड़ा नहीं. वैसे भी ईश्वर कब औरतों के साथ हुआ है, जो उसके दर्शन की खातिर आस-पास के लोगों से दुश्मनी मोल ली जाए. लेकिन आपकी मर्जी है कि आपको पूजा करने में सुकून मिलता है तो साल-महीना-सप्ताह के किसी भी दिन आपको कोई रोक नहीं सकता. बेखटके मंदिर जाइए और अगर और भी ज़ोरदार तरीके से यह सन्देश देना है तो सबको बता कर जाइए. लेकिन उन लोगों का मजाक मत बनाइये जो यह नहीं बता पाते कि माहवारी का खून किस रास्ते निकलता है. उनसे पूछना शरीर से पेशाब किस रास्ते निकालता है, और अगर वे उतना ही असहज न हों तो देखना. और vagina ही नहीं उनके लिए penus शब्द का उच्चारण भी उतना ही दुविधा भरा होगा. शिवलिंग की बात कर लेना दूसरी बात है, औरतों को गाली देना, ट्रेन में टॉयलेट की दीवार पर और फेसबुक पर ट्रोल बन कर कुछ भी लिख देना भी अलग है. वहां उनका चेहरा सामने नहीं होता, कैमरा पर ऐसे लोगों से आँख में आँख डाल माहवारी के बारे में बात करने में हलक तो सूखेगा.<br />
<br />
जिन लोगों ने स्कूल में दसवीं से आगे बायोलॉजी नहीं पढी वे नहीं बता पायेंगे कि पेट में जाने के बाद खाना कैसे पचता है और शरीर में रक्त संचरण कैसे होता है इसलिए माहवारी को लेकर लोगों का मज़ाक बनाने से बेहतर है कि इसे लेकर सहज रहिये. दफ्तर में, स्कूल और कॉलेज में मेडिकल किट में सेनिटरी पैड रखे गए हैं या नहीं यह देखिये और अगर नहीं है तो इसकी बेबाक मांग कीजिए. वाशरूम में ढक्कन लगा डस्टबिन नहीं है तो उसकी मांग कीजिये. क्रेम्प होते हैं तो आराम कीजिये, दफ्तर में उसके लिए विशेष अवकाश की मांग कीजिये. सेनिटरी पैड पर GST का विरोध ज़रूर किया जाये, बेहतर और सस्ते उपायों पर भी बात की जाये. लेकिन किसी पैडमैन की पब्लिसिटी के चक्कर में मत आइये. बाज़ार आपकी इसी मासूमियत के दम पर मुनाफा कमाता है. और हाँ! बच्चों को पढ़ाने की ज़िम्मेदारी अकेले स्कूल के सर मत डालिए, घर में अपने बेटे और बेटी दोनों से बात कीजिये. एक-एक बच्चा स्कूल के माहौल को बदलता है, कक्षा के विमर्श को बदलता है. हम जो इन मुद्दों पर बात कर रहे हैं, इस समाज को बदलने में बात करने के साथ-साथ हमारी और भूमिकाएँ क्या हैं? क्या हम वहां अपने हिस्से का काम भी कर रहे हैं.<br />
<br />
कितनी महिलाएं अपने अंतर्वस्त्र वाशिंग मशीन में बाकि कपड़ों के साथ नहीं धोतीं. क्यों? अंतरवस्त्रों को वाशिंग मशीन में सब कपड़ों के साथ धोओ और बेटे को भी कपडे सुखाने में मदद करने दो. वह आपकी कुर्ती सुखा सकता है तो ब्रा और पेंटी भी सुखा सकता है. इस बात को समझो की जिस वक़्त में हम औरतें ब्रा, पेंटी, सेक्स, मेंसट्रूएशन की बात कर रही हैं उस समय में वे देश की राजनीति, अर्थव्यवस्था, धर्म, समाज, शिक्षा पर बात कर रहे हैं, नीतियां निर्धारित कर रहे हैं. सतर्क रहो कि कहीं हमें हमारी ही देह की बातों में उलझा कर छोड़ देना उनकी कोई नयी साजिश तो नहीं! बाज़ार और पितृसत्ता दोनों के औज़ार बहुत पैने हैं और हम आज भी उनकी दुनिया में आँखें मलते हुए उठी हैं. वे हमें तरह-तरह से भरमाते रहे हैं, कभी देवी कह कर ऊंचे आसन पर बिठा दिया, कभी स्वयंसिद्धा कह घर और बाहर दोनों का श्रम हमारे कन्धों पर डाल दिया. इसलिए अपनी मर्जी से जीने के लिए अपनी आवाज़ बुलंद कीजिये, लेकिन निगाह इस बात पर भी रखिये किआखिर कैसी दुनिया चाहती हैं आप जिसमें अपनी मर्जी से जीना चाहती हैं.<br />
<br />
और हाँ! किसी के साथ सेक्स का मन है तो कर लीजिये. आपकी देह पर उसका नाम नहीं छप जाएगा. मन नहीं है तो मत कीजिये. किसी से बात करना, दोस्ती करना, करीब महसूस करना सेक्स के लिए बाध्य नहीं करता. अगर कोई ऐसा समझे तो उसे कहिये कि अपना दिमाग दुरुस्त रखे. दो मनुष्यों के बीच दैहिक निकटता न मुलाकातों की संख्या से तय होती है न परिचय की पुरातनता से. अपनी और अन्य की मनुष्यता से प्यार करो और फिर जो जी चाहे वह करो. किसे साबित करना है की आप सही हैं ? किससे अपने चरित्र का प्रमाण पात्र लेना है? और फिर हमेशा सही ही होना है, ऐसा भी कहाँ ज़रूरी है. कुछ गलतियाँ भी की जाएँ. बस इतना याद रहे कि बदलाव की प्रक्रिया धीमी है. समाज लोगों के बदलने से बदलता है, इसलिए जो बदलाव की बात करता है उसकी यह ज़िम्मेदारी ज्यादा है कि वह खुद से बदलाव को शुरू करे. </div>
इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3848754179425194728.post-13446606131639595732017-07-20T23:41:00.000-07:002018-02-25T09:40:02.175-08:00कभी कभी मैं अपना लौटना देखती हूँ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
पानी से भरी लबालब झील से </div>
<div style="color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: small;">
<div>
बारिश की सुबह </div>
<div>
जंगल की तरफ खुली खिड़की से </div>
<div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
मैं देखती हूँ अपना लौटना </div>
<div>
दरवाज़े को धडाम से बंद करना </div>
<div>
सांकल चढ़ाना </div>
<div>
और थक कर लुढ़क जाना </div>
<div>
बिस्तर पे </div>
<div>
<br /></div>
<div>
एक समय के बाद </div>
<div>
आंसू और सिसकियाँ भी </div>
<div>
साथ नहीं देते </div>
<div>
मैं अपने शून्य में लौट आती हूँ </div>
</div>
</div>
इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3848754179425194728.post-29621898930226013252016-01-03T09:57:00.003-08:002018-02-25T09:40:02.375-08:00सवेरा होने तक <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">चाहती तो यह भी हूँ</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">कि दुनिया में बराबरी हो</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">न्याय हो</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">कोई भूखा न रहे</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">सबको मिले अच्छी शिक्षा</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">रोटी पर सबका हक हो</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">पानी पर सबका हक हो</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">सबके हिस्से में अपनी ज़मीन</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">सबका अपना आसमान हो</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">सीमाओं पर कँटीले तार न हों</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">फुलवारियाँ हों</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">हम इस तरह जाएँ पाकिस्तान</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">जैसे बच्चे जाते हैं नानी घर</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">या कराँची के सिनेमाघर में</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">देख कर रात का शो</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">लौट आएँ हम दिल्ली</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">और चल पड़ें काबुल की ओर</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">मनाने ईद</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">जिन सीमाओं पर विवाद हैं</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">वहाँ बना दिए जाएँ</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">कामकाजी माँओं के बच्चों के लिए</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">पालनाघर </span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">नदियों पर बाँध न बनाए जाएँ</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">बसाई जाएँ बस्तियाँ</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">उन तटों पर</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">जहाँ बहती हैं नदियाँ</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">जंगलों में जिएँ जगल के वाशिंदे</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">वनवासियों की विस्थापित बस्तियाँ न बनें शहर</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">जंगलों को मुनाफे के लिए लूटा न जाए </span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">शिक्षा और विकास जैसे पुराने शब्दों की</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">नई परिभाषाएँ गढ़ी जाएँ</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">बच्चा जो सड़क पर बेच रहा गुब्बारा</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">उसके हाथ में हों तो सही</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">गुब्बारों के गुच्छे</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">लेकिन वह खेल सके उनसे भरपूर</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">गुब्बारा से रंगों से खिले हों उसके सपने</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">ऐसी अनंत चाहतों की फेहरिश्त है मेरे पास</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">और इन सबके बीच है</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">एक छोटी सी चाहत</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">बस इतनी</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">मेरी आँखों में उगते इन सपनों को</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">तुन अपनी हथेलियों में चुन लो</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">और हम साथ चलें सवेरा होने तक के लिए </span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span><br />
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><br /></span>
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><br /></span>
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"><br /></span>
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">('एक और अंतरीप' के अक्टूबर-दिसम्बर,2015 अंक में) </span></div>
</div>
इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-3848754179425194728.post-3172298169493304422015-10-19T12:18:00.000-07:002018-02-25T09:40:02.507-08:00इस तरह चुप हो जाने का वक़्त नहीं है यह<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
चीख घुट कर रह जाती</div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
डर नहीं </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
यह जो बेशर्मी पसरी सब ओर</div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
एक ठंडी जकड़न से भर रही मुझे </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
सपनों में गूँज रही</div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
फ़ौजी बूटों की आवाज़ </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
आँखें मूँद ज्ञान की भीख मांग रही भीड़ </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
हाथ में चाबुक </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
हर प्रश्न के जवाब में </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
मिलती चाबुक की फटकार </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
आप आज़ाद देश के नागरिक हैं </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
लेकिन यहाँ </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
सिर्फ सहमति का स्वागत है </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
इससे अगर शिकायत है </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
तो जा सकते हैं पाकिस्तान </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
आप </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
एक निर्लज्ज मर्द की ठोकर से </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
गिरी स्त्री के जख्मो पर </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
मरहम लगा रहे बच्चे से </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
भयभीत सत्ताधारी </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
गूँज रहा सभ्यता का अट्टहास </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
चहुँ ओर </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
पताका की तरह फहरा रहे मर्द </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
स्त्रियों के अंतर्वस्त्रों को </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
सिकुड़ता जा रहा ह्रदय उनका </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
एक पूरी भीड़ बता रही </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
औरतों </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
अपने वस्त्र अँधेरे कोनों में सुखाओ </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
औरतों </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
तुम खुद अंधेरों में चली जाओ </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
यह जो फहरा रहे पताका </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
यह जो उन्हें अंधेरों में धकिया रहे </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
दोनों गरियाते एक दूसरे को </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
दोनों मिल कर औरतों को </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
पाताल में गिरा आये हैं </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
अयोध्या से गोधरा </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
मुजफ्फरनगर से दादरी तक </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
घूम रहा उनका रथ </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
वे कालिबुर्गी की गलियों में घूम रहे </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
वे मुंबई में लाठियां भांज रहे </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
वे पुणे में तलवार लहरा रहे हैं </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
वे दिल्ली में त्रिशूल उठाए घूम रहे</div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
वे कालिख का टोकरा उठाए घूमते </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
वे हमारी जुबान पर घात लगाए बैठे हैं </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
वे हमारी कोख पर आँख गडाए बैठे हैं </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
यह सपना टूटे </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
मेरी नींद टूटे </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
मैं शापित </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
सोने के लिए इन सपनों के बीच </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
जबकि वक़्त की पुकार है </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
उठाओं मशाल </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 12.8px;">
सडकों पर उतर आओ </div>
</div>
इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3848754179425194728.post-55768590642847074852014-04-13T13:10:00.001-07:002018-02-25T09:40:03.303-08:00हत्यारे का अट्टहास <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">कभी आता था दबे
पांव</span>
<br />
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">अबकी बार आ
रहा है</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">हम सबके कांधों
पर सवार </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">रानी की नहीं </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">हत्यारे की हम
ढोएंगे पालकी अबकी बार</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">लोकतंत्र के
अंतिम क्षण पर हंसेंगे अबकी बार</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">शाही बैंड
बजाएंगे</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">खुशियों में
डूबेंगे उतराएंगे</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">तानाशाह का फरमान
है अबकी बार </span></div>
<div class="MsoNormal">
'<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">चुनो मुझे</span>'</div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">लोकतंत्र को
अभिशाप है अबकी बार</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">हम चुनेंगे उसे
जो विकल्प नहीं है अबकी बार</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">पूछा था गोरख ने</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">हे भले आदमियो !</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">कब जागोगे</span>?</div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">कहा था</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">हे भले आदमियो !</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">सपने भी सुखी और</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">आज़ाद होना चाहते
हैं ।</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">नींद हत्यारे के
सिरहाने नहीं उतरी लेकिन</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">भले आदमी हैं कि
जाने कब से सोए हैं</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">भले आदमी को पीट
रहा है भला आदमी</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">भला आदमी कह रहा
है नो आइडिया सर जी</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">हवा में गूंज रही इशरत जहां की सिसकियां </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">पटरियों पर दौड
रही हैं जलती हुई रेलें </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">बंद गली के
मुहाने पर खडा है हत्यारा </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">हजारों लाशों के
ढेर पर</span></div>
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">कर रहा अट्टहास</span></div>
इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3848754179425194728.post-42691447108968961402013-12-14T03:45:00.000-08:002018-02-25T09:40:02.839-08:00कुछ भी होने और न होने के बीच कहीं <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:DocumentProperties>
<o:Version>12.00</o:Version>
</o:DocumentProperties>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:RelyOnVML/>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>HI</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:DontVertAlignCellWithSp/>
<w:DontBreakConstrainedForcedTables/>
<w:DontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin-top:0in;
mso-para-margin-right:0in;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0in;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
mso-bidi-font-size:10.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:Mangal;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14pt; line-height: 115%;">नहीं कहना </span></b><span style="line-height: 115%;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">अब नहीं कहना </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">दुख है </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">जितना कहा </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">दुख बढता गया </span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">अब नहीं कहना </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">सुख आओ </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">जितना पुकारा </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">सुख दूर होता गया
</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">स्थितप्रज्ञ भी
नहीं </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">कभी दुख का कभी
सुख का पलडा </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">झुकता गया </span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">कुछ भी होने और न
होने के बीच कहीं </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">सुख को पुकारना
नहीं </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">दुख को नकारना
नहीं </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">आंसू जो लुढकना
चाहता है </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">उसे आंख में
संजोना भी नहीं </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">गाल पर ढुलकाना
भी नहीं </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">सुरमा बना लेना
भी नहीं </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">यह जो आंसू मेरे
हैं </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">यह गढते मुझे </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">और मैं रचती जाती
जीवन </span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">जितनी बार पराजय </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">उतनी बार नया
जीवन </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">मेरे सब दुख </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">मेरे भीतर सुख की
प्यास </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">बन घुलते जाते</span></div>
<b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14pt; line-height: 115%;"><br clear="all" style="page-break-before: always;" />
</span></b>
<br />
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14pt; line-height: 115%;">तुम </span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">एक तुम वह हो </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">जो तुम हो </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">बतियाते हो मुझसे
</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">मुझे सुनते हो </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">जाने क्या सोचते
हो </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">जाने कैसे रहते
हो </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">क्या चाहते हो </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">क्यों चाहते हो </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">चाहते भी हो या
नहीं चाहते हो </span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">एक तुम है </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">जो मुझमें है </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">शायद तुमसे मिलता
सा </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">शायद न मिलता हो
तुमसे इस तरह </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">मैं अपने भीतर के
इस तुम से बतियाती हूं </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">उसकी आवाजें तुम
तक जाती हैं </span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">जब तुम कहते
हो </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">मैं मुझमें बैठे
तुम को सुनती हूं </span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">यह जो तुम बाहर
हो </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">मेरे सामने </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">यह जो मुझमें है </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">क्या यह भी
बतियाते हैं </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">दोनों </span></div>
<div class="MsoNormal">
</div>
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 11pt; line-height: 115%;"><br clear="all" style="page-break-before: always;" />
</span>
<br />
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">शब्दार्थ </span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">शब्द </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">अकेला </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">निरर्थक </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">जैसे सांप की </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">छोडी जा चुकी
केंचुल </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">जब तक </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">अर्थ की संगति न
मिले </span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">अर्थ </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">कहां ठहरता है </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">किसी एक शब्द की
संगति में </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">अंटता ही नहीं
पूरा </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">हर शब्द के कई
अर्थ </span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">जो कहा गया </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">जो सुना गया </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">कहां होता है </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">दोनों शब्दों का </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">एक अर्थ </span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">जो कहना हो </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">उसके लिए सही
शब्द </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">किस कारखाने में </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">गढे जाते हैं </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">जो सुनने हों </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">वे शब्दे मिलते
हैं कहां </span></div>
</div>
इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-3848754179425194728.post-40181762298259652492013-09-02T23:40:00.001-07:002018-02-25T09:40:02.772-08:00जबकि जरूरत थी जागने की <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">जबकि जरूरत थी जागने की </span><br />
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
कहा गया </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
सो जाओ अब </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
रात बहुत हो चुकी है </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
रात है कि तबसे गहराती जा रही है </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
रात के अकेले पहरेदार की लाठी </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
हो चुकी जर्जर </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
गला भर्रा गया है </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
सीटी अब चीखती नहीं </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
कराहती है महज </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
कवि कलाकार </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
श्रेष्ठता की चर्चा में रत </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
निकृष्टतम मुहावरों की होड जारी है </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
गालियों का शब्दकोष रचा जा रहा </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
इंटरनेट और अखबारों में </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
जनआंदोलनों में अब भागीदारी </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
लाइक, शेयर और कमेंट में सिमटी जा रही </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
नींद से बोझिल पलकें </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
आखिरी जाम </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
आखिरी कमेंट </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
इसी बीच </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
तमाम नए स्टेटस अपडेट </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
मुंबई में पत्रकार से बलात्कार </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
रुपया है कि लुढकता जा रहा </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
एक लंपट संत का कुकर्म </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
प्रमाण नहीं </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
प्रमाण नहीं </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
शर्म से झुका जा रहा मस्तक </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
आत्मा पर कुलबुलाता है </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
बेबसी का कीडा </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
रात है कि गहराती जा रही </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
नींद दूर तक कहीं नहीं </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
और जगाने को कोई अलख भी नहीं </div>
</div>
इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.com9tag:blogger.com,1999:blog-3848754179425194728.post-60593933887877718942013-06-30T03:47:00.001-07:002018-02-25T09:40:03.369-08:00आत्मालाप <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
क्या दिन में चौबीस की बजाय चंवालीस घंटे नहीं हो सकते </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
<br /></div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
सप्ताह में सात ही दिन क्यों होते हैं </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
नौ दिन हो जाते तो क्या बुरा था </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
<br /></div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
क्या इतवार दो नहीं आ सकते </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
<br /></div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
रात सोने के लिए क्यों होती है </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
रातों में क्या जाग कर काम नहीं किया जा सकता </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
<br /></div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
आखिर इस देह को भोजन, पानी, आराम की जरूरत ही क्या है </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
कितना कुछ तो है </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
जो हर वक्त करने के लिए अधूरा छूटा रहता है </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
सिर्फ ऐसा कुछ </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
जो अपने सही समय पर होता रहे </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
तो चलता रह सके जीवन का कारोबार </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
<br /></div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
पर समय कमबख्त हमेशा कम क्यों होता है <br clear="all" /><div>
<br /></div>
<div>
क्या इन घडी की सूइयों को बांध कर नहीं रखा जा सकता </div>
<div>
<br /></div>
<div>
इन्हें तो घूमना होता है सिर्फ एक दायरे में
</div>
<div>
लेकिन कैसी सांसत में रहती है जान </div>
<div>
इनके पीछे </div>
<div>
<br /></div>
<div>
क्या कभी ऐसा नहीं हो सकता कि </div>
<div>
दुनिया की सारी घडिृया कुछ देर के लिए ठप्प पड जाएं </div>
</div>
</div>
इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-3848754179425194728.post-11336796062669747892013-06-18T01:34:00.001-07:002018-02-25T09:40:02.109-08:00दूर नहीं वह दिन<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin: 7.5pt 0.65pt 5.65pt 0in;">
<span style="font-size: 10pt;">कितनी तो तरक्की कर गया है विज्ञान </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 10pt;"></span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">वनस्पतियों की होने लगी हैं संकर और उन्नत किस्में</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">फूलों में भर दिए गए हैं मनचाहे रंग</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">देह का कोई भी अंग बदला जा सकता है</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">मन मुताबिक</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">हृदय</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">, </span><span lang="HI" style="font-size: 10pt;"><span style="font-family: Mangal, serif;">गुर्दा, आंख</span><span style="font-family: Arial, sans-serif;"> या</span></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;"> कान</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">सभी का संभव है प्रत्यारोपण</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">मर कर भी न छूटे मोह दुनिया देखने का</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">तो छोड़ कर जा सकते हैं </span><br />
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">आप अपनी आंख</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">किसी और की निगाह बन कर</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">देखा करेंगे इस दुनिया के कारोबार</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">बशर्ते बचा हो जीवन के प्रति ऐसा अनुराग</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">हांफने लगा न हो हृदय अगर</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">जीने में इस जीवन को दुर्निवार</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">तो छोड़ जाइए अपना हृदय</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">किसी और सीने में </span><br />
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">फिर धड़कने के लिए एक बार</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"></span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">शीरीं</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">-</span><span lang="HI" style="font-size: 10pt;">फरहाद</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">, </span><span lang="HI" style="font-size: 10pt;">और लैला-मजनूं की तरह</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">धड़कता रहेगा यह</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">अगर है कोई स्वर्ग</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">तो वहां से झांक कर देखा करेंगे जिसे आप</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">जीते जी दूसरे की देह में</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">लगवा सकते हैं आप अपना गुर्दा</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">एक से अपना जीवन चलाते हुए</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">दूसरे से किसी अन्य का जीवन चलता है</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">यह सोच थोड़ी और गर्वीली हो सकती है आपकी चाल </span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"></span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">यह तो कुछ नैतिकता के प्रश्न </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">आने लगे हैं आड़े</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"></span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">वर्ना जितने चाहें उतने अपने प्रतिरूप</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">बना सकता है मनुष्य</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">शायद दूर नहीं वह दिन भी अब</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">आपकी खोपड़ी का ढक्कन खोल</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">बदलवा सकेंगे जब आप </span><br />
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">इसमें उपजते विचार</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">राजनीतिकों की बात दीगर हैं</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">जिनके खोखल में अवसरानुकूल स्वत:</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">बदल जाते हैं विचार और प्रतिबद्धताएं</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;"><br /></span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">आप जो स्मृतियों में जीते हैं</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">नफा नुकसान की भाषा नहीं समझते हैं</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">आपके भी हाथ में होगा तब यह उपाय</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">जगह जगह होंगे ऐसे क्लिनिक</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">जिनमें जाकर </span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">बारिश की स्मृतियों को बेच सकेंगे औन-पौने दाम</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">और बदले में रोप दी जाएंगी सफलता की कामनाएं तमाम </span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"></span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">जिन चेहरों को भुलाना मुश्किल होगा</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">सिनेमा की डीवीडी की तरह बदली जा सकेंगी</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">उनकी छवियां </span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">टाम क्रूज</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">, </span><span lang="HI" style="font-size: 10pt;">जॉनी डेप्प और जेनिफर लोपेज</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="font-size: 10pt;">जिसकी भी चाहेंगे </span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<span lang="HI" style="background-color: white; color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt; line-height: 14px;">उनकी स्मृतियों से अंटा होगा आपकी यादों का संसार</span></div>
इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-3848754179425194728.post-52702270491608109892013-06-11T22:09:00.000-07:002018-02-25T09:40:03.170-08:00सदानीरा में प्रकाशित कविताओं में से <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<h3>
<b><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;">तुम्हारी हथेली में समा जाये ऐसा रूई का फाहा हो जाना चाहती हूँ मैं</span></b><b><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 12pt;"> </span></b></h3>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">तुम्हारी हथेली में समा जाये ऐसा रूई का फाहा हो जाना चाहती हूँ मैं</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">मुंह में घुल जाए ऐसी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">गुड़ की डली हो जाना चाहती हूँ</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">हवा की तरह अदृश्य</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">फुहार की तरह नम</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">बिजली सी चमकदार</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">नदी सी प्रवाहमान</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">वो सब कुछ हो जाना चाहती हूँ</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">जिसकी कामना करते हुए</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">तुम सहेजते हो मुझे हर बार</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">टूटने से बचाते हुए</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">बात सिर्फ इतनी सी है कि</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">स्टेशन पर छूटने को तैयार खड़ी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">गाडी के पीछे</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">दौड़ चली थी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">मैं</span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">दौड़ते दौड़ते हांफने लगी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #500050; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">अजीब</span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">ज़िद्दी धुन थी सवार</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">कि भागती ही रही जब तक कि</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">हो न गयी निढ़ाल</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">फिलहाल थकन तारी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">है</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">टूट रहा है जोड़ जोड़</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">यह जो नेह का मलहम है</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">इससे लेप लेना चाहती हूँ</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">समूची देह मन और प्राण</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">पर जख्म अभी हरे हैं</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">रह रह कर उठती है टीस</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">रिसने लगता है लहू यहाँ वहां</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">पर अपार है तुम्हारा धैर्य</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">तुमने स्वर्ग के द्वार पर सजा रखे हैं गाव तकिये</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">लगाई है वहां मखमली घास</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">तुमने बारहोमास बहारों को वहीं</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">रुक जाने</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">का निमंत्रण</span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;"> <span lang="HI">भेजा है</span></span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">और बना रखा है तुमने वापसी का टिकिट खुद तुम्हारी खातिर</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">की उस स्वप्न में छोड़ आना चाहते हो तुम मुझे</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">और मैं थाम लूंगी तुम्हारा हाथ</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">जिसमें रूई के फाहे की तरह सिमट जाउंगी मैं एक दिन</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: #500050; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h3>
<b><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt; line-height: 14px;">एक कामना</span></b></h3>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt; line-height: 14px;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">एक ऐसा</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">दरिया हो</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">जो गुनगुने अहसासों से भरा हो</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">मेरे घर में</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">मेरे कमरे में</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">मेरे बिस्तर में रहता हो</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">जिससे मैं बार बार निकल कर</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">बहती रहूँ</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">जैसे बहती है गंगा</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">शिव की जटाओं से निकल कर</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">और जब भी मैं लौट कर आऊँ घर</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">जिसमे डूब कर रह सकूं मैं</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">सुबह शाम</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">आठों पहर</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h3>
<b><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">आजकल</span></b><b><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> <o:p></o:p></span></b></h3>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">कामनाओं के घोड़े को</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">खुला छोड़ दिया है आजकल</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">चाहती</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">हूँ</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">वो सब जो मेरा प्राप्य है</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">कहती हूँ दिल खोल</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="HI" style="color: #222222; font-family: Mangal, serif; font-size: 10pt;">जीती हूँ दिलखोल</span></div>
</div>
इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3848754179425194728.post-2973964717003001602013-06-08T13:05:00.000-07:002018-02-25T09:40:02.441-08:00सूखे गुलमोहर के तले<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">चौके पर चढ कर चाय पकाती लडकी ने देखा </span><br />
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
उसकी गुडिया का रिबन चाय की भाप में पिघल रहा है</div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
बरतनों को मांजते हुए देखा उसने </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
उसकी किताब में लिखी इबारतें घिसती जा रही हैं </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
चौक बुहारते हुए अक्सर उसके पांवों में </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
चुभ जाया करती हैं सपनों की किरचें </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
किरचों के चुभने से बहते लहू पर </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
गुडिया का रिबन बांध लेती है वह अक्सर </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
इबारतों को आंगन पर उकेरती और </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
पोंछ देती है खुद ही रोज उन्हें </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
सपनों को कभी जूडे में लपेटना </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
और कभी साडी के पल्लू में बांध लेना </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
साध लिया है उसने </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
साइकिल के पैडल मारते हुए </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
रोज नाप लेती है इरादों का कोई एक फासला </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
बिस्तर लगाते हुए लेती है थाह अक्सर </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
चादर की लंबाई की </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
देखती है अपने पैरों का पसार और </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
वह समेट कर रखती जाती है चादर को </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
सपनों का राजकुमार नहीं है वह जो </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
उसके घर के बाहर साइकिल पर चक्कर लगाता है </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
उसके स्वप्न में घर के चारों तरफ दरवाजे हैं </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
जिनमें धूप की आवाजाही है </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
अमलतास के बिछौने पर गुलमोहर झरते हैं वहां </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
जागती है वह जून के निर्जन में </div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px;">
सूखे गुलमोहर के तले </div>
</div>
इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.com6tag:blogger.com,1999:blog-3848754179425194728.post-46707314963916168042013-01-04T09:58:00.003-08:002018-02-25T09:40:02.971-08:00एक अशालीन ज़िद<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
1. </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
ऐसा थोड़े ही है <div>
कि मुझे मालूम न हो </div>
<div>
कौनसी बातें नहीं कहती शालीन स्त्रियाँ </div>
<div>
यदि मैं भी न कहूं वह सब </div>
<div>
जो वे नहीं कह पातीं </div>
<div>
अपनी हज़ार विवशताओं के आगे </div>
<div>
तो कौन कहेगा आखिर </div>
<div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
2. </div>
<div>
मैं शिकायत करती हूँ </div>
<div>
क्योंकि मैं न्याय की उम्मीद करती हूँ </div>
<div>
<br /></div>
<div>
क्योंकि ऐसा मानती हूँ मैं कि </div>
<div>
व्यवस्था के इरादे नेक हैं </div>
<div>
और आपकी अक्ल पर </div>
<div>
मट्टी नहीं पडी है अब तक </div>
<div>
<br /></div>
<div>
आपके सोचने, समझने, </div>
<div>
देख पाने की सामर्थ्य पर </div>
<div>
मेरा संदेह </div>
<div>
एक यकीनन नाउम्मीदी में </div>
<div>
बदला नहीं है अब तक </div>
<div>
खैर मानिए </div>
<div>
<br /></div>
<div>
3. </div>
<div>
अंगारों से दहकते हैं मेरे शब्द </div>
<div>
<br /></div>
<div>
जेठ की चिलमिलाती धुप में </div>
<div>
रेत पर नंगे पाँव चलना है </div>
<div>
मेरी कविताओं से गुज़रना </div>
<div>
<br /></div>
<div>
बबूल के लम्बे सफेद कांटे सी </div>
<div>
धंस जाती है ह्रदय के आर पार </div>
<div>
<br /></div>
<div>
आग नहीं उगल रही हूँ मैं </div>
<div>
यह अनुभव हैं जीवन के </div>
<div>
जिन्हें मेरी प्रजाति ने जिया है </div>
<div>
मैं तो बस </div>
<div>
उन्हें साझा करने का बायस भर हूँ </div>
</div>
</div>
इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.com11tag:blogger.com,1999:blog-3848754179425194728.post-78273219213240217972012-11-28T21:18:00.001-08:002018-02-25T09:40:03.703-08:00जन्म की कथा<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<span style="font-family: arial; font-size: x-small;">माँ बताती थी </span><br />
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
आसमान से घर की बाखर में गिरी थी मैं </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
ऐन माँ की आँखों के सामने </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
और उन्होंने गोद में उठा लिया था मुझे </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
<br /></div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
जन्म की कथा तो माँ ही जानती हैं </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
कितने ही आसमानों से गिरी हूँ जाने कितनी बार </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
माँ ने हर बार भर लिया बाँहों में </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
दिया दुलार </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
मेरे लिए यह दुनिया </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
घर की बाखर है </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
जिसमे लगाती हूँ दौड़ निःसंकोच </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
खेलती हूँ, हंसती हूँ गाती हूँ </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
आसमान को छूने की जिद ठाने हूँ </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
पिता सीढी ले आते हैं </div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
माँ साया बन साथ रहती है </div>
</div>
इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-3848754179425194728.post-54946815769359718712012-10-30T12:00:00.000-07:002018-02-25T09:40:03.236-08:00फितरत<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<span style="font-family: arial;">सड़क पर चले जा रहे हों आप </span><br />
<div style="font-family: arial;">
और उड़ता हुआ कबूतर कर दे </div>
<div style="font-family: arial;">
पीठ पर बींट तो क्या करेंगे आप </div>
<div style="font-family: arial;">
यही न की कोई कपड़ा या कागज़ खोज</div>
<div style="font-family: arial;">
पोंछ लेंगे उसे </div>
<div style="font-family: arial;">
और चल देंगे अपनी राह </div>
<div style="font-family: arial;">
<br /></div>
<div style="font-family: arial;">
घर के बाहर खड़ी गाय </div>
<div style="font-family: arial;">
जिसे अभी खाने को रोटी दी आपने </div>
<div style="font-family: arial;">
वह कर जाये घर के आगे गोबर </div>
<div style="font-family: arial;">
या खा जाये वह पौधा </div>
<div style="font-family: arial;">
जिसे आपने बहुत प्यार से लगाया था </div>
<div style="font-family: arial;">
और जिसमे अभी फूल खिलने ही को था </div>
<div style="font-family: arial;">
तब क्या करेंगे सिवाय इसके </div>
<div style="font-family: arial;">
की गोबर को दरवाज़े के आगे से हटायेंगे </div>
<div style="font-family: arial;">
और पौधे की थोड़ी पुख्ता </div>
<div style="font-family: arial;">
करेंगे सुरक्षा </div>
<div style="font-family: arial;">
<br /></div>
<div style="font-family: arial;">
गली का कुत्ता </div>
<div style="font-family: arial;">
जिसे आप रोज़ दुलारते हैं </div>
<div style="font-family: arial;">
कर ही जाता है कई बार </div>
<div style="font-family: arial;">
बच्चों की गेंद पर पेशाब </div>
<div style="font-family: arial;">
तब कुत्ते को समझाने तो नहीं जाते आप </div>
<div style="font-family: arial;">
समझाते बच्चों को ही हैं </div>
<div style="font-family: arial;">
और गेंद को कर लेते हैं पानी से साफ़ </div>
<div style="font-family: arial;">
<br /></div>
<div style="font-family: arial;">
आपकी अपनी फितरत है </div>
<div style="font-family: arial;">
और दुनिया की अपनी </div>
<div style="font-family: arial;">
इसमें कैसी शिकायतें </div>
<div style="font-family: arial;">
जिसे जो आता है </div>
<div style="font-family: arial;">
मनुष्य भी वही करता है </div>
<div>
<br /></div>
</div>
इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-3848754179425194728.post-67181874995976494692012-10-12T05:51:00.001-07:002018-02-25T09:40:03.569-08:00तुम नहीं हो <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<span style="font-family: Mangal, serif;">अच्छा</span><span style="font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="font-family: Mangal, serif;">ही</span><span style="font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="font-family: Mangal, serif;">कि</span><span style="font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="font-family: Mangal, serif;">तुम</span><span style="font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span style="font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="font-family: Mangal, serif;">हो</span><span style="font-family: Arial, sans-serif;"> </span><br />
<span style="font-family: Mangal, serif;">तुम्हारी</span><span style="font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="font-family: Mangal, serif;">याद</span><span style="font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="font-family: Mangal, serif;">तुम्हारे</span><span style="font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="font-family: Mangal, serif;">होने</span><span style="font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="font-family: Mangal, serif;">से</span><span style="font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="font-family: Mangal, serif;">कहीं</span><span style="font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="font-family: Mangal, serif;">ज्यादा</span><span style="font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="font-family: Mangal, serif;">गहरी</span><span style="font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="font-family: Mangal, serif;">है </span><br />
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: small;"><br /></span><span style="font-family: Arial, sans-serif;">तुम साथ् होते तो </span><br />
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: small;">चीजें अच्छी ही होतीं </span></div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: small;">लेकिन </span></div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: small;">गर तुम नहीं हो साथ् </span></div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: small;">तब भी बेहतर ही होंगी बातें </span></div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: small;">कि दोगुनी ताकत </span></div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: small;">और कई गुणा हिम्मत, मेहनत </span></div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: small;">और प्यार के साथ् </span></div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: small;">बनाउंगी मैं उन्हें ऐसा </span></div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: small;">कि जान सको तुम </span></div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: small;">ठुकराया जिसे तुमने </span></div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: small;">खोने के लायक </span></div>
<div style="font-family: arial; font-size: small;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: small;">नहीं था कुछ भी उसमें </span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: left;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
</div>
इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-3848754179425194728.post-44549827892127481792012-10-04T02:59:00.000-07:002018-02-25T09:40:02.905-08:00<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">१ . </span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">सच्</span></b><b><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span></b><b><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">होने</span></b><b><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span></b><b><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">लगते</span></b><b><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span></b><b><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">हैं ख्वाब</span></b><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">मैं</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">कदम</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">बढाती</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">हूँ</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">थोडा</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">सा</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">और</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">आगे</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">चली</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">जाती</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">हूँ</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">मैं</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">बाहें</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">पसारती</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">हूँ</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">और</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">सब</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">कुछ</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">सिमटता</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">चला</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">आता</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">करीब</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">मैं</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">निगाह</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">उठाती</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">हूँ</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">और</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">उडने</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">लगती</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">हूँ</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">मैं</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">ख्वाब</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">देखती</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">हूँ</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">और</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">सच्</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">होने</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">लगते</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">हैं</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">वे</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">२. </span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">रिश्तों</span></b><b><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span></b><b><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">के</span></b><b><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span></b><b><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">नाम</span></b><b><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span></b><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">ज़रूरी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">तो</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">के</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">सब</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">चीजों</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">के</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">नाम</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">हुआ</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">ही</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">करें</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">बहुत</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">सारी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">चीजें</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">बातें</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">बिना</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">नाम</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">के</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">भी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">होती</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">हैं</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">मह्सूसियत</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">की</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">तरह</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">जैसे</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">हर</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">सुबह</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">का</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">होता</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">अलग</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">अलग</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">नाम</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">लेकिन</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">हर</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">सुबह</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">होती</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">अलग</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">हर</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">दूसरी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">सुबह</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">से</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">३. </span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">यह</span></b><b><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span></b><b><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">दुनिया</span></b><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">यह</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">दुनिया</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">जैसी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">भी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">बन</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">पाई</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">किसी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">एक</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">अकेले</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">कारीगर</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">की</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">कारस्तानी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">से</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">नही</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">बनी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">हम</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">सभी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">के</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">पुरखों</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">ने</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">किया</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">अपनी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">अपनी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">तरह</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">से</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">योगदान</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">हमारे</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">कंधों</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">पर</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">सदियों</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">का</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">संचित</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">बोझ</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">सदियों</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">का</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">संचित</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">ज्ञान</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">हमारी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">झोली</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">मैं</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">सदियों</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">के</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">संचित</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">रिश्तों</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">ने</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">गढा</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">हमे</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">अच्छा</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">या</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">कम</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">अच्छा</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">जैसा</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">भी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">यह</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">जिद</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">बेमानी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">के</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">रातो</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">रात</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">बदल</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">देंगे</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">हम</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">इसकी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">शक्लो</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">सूरत</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">जितनी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">भी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">आजादी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">और</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">जितने</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">भी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">बन्धन</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">आए</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">हमारी</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">झोली</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">में</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">सबका</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">अपना</span><span style="color: #222222; font-family: Arial, sans-serif;"> </span><span style="color: #222222; font-family: Mangal, serif;">इतिहास</span></div>
<br /></div>
इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3848754179425194728.post-34422678051228868762012-09-27T05:09:00.001-07:002018-02-25T09:40:02.573-08:00ख्वाब सोए हैं जहाँ <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div style="font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px;">
थोडा धीरे से आना इस तरफ </div>
<div style="font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px;">
यहाँ मेरे ख्वाब सो रहे हैं </div>
<div style="font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px;">
अभी थपकी देकर सुलाया है उन्हें</div>
<div style="font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px;">
कच्ची नींद में न जगाना</div>
<div style="font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px;">
बहुत लम्बी यात्रा की थकन है </div>
<div style="font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px;">
सुस्ता लेने दो कुछ देर </div>
<div style="font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px;">
अभी उनके हिस्से </div>
<div style="font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px;">
बाकि हैं बहुत से काम</div>
<div style="font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px;">
</div>
<div style="font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px;">
जब जागेंगे इस बार </div>
<div style="font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px;">
नया करघा बनाना है </div>
<div style="font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px;">
<div>
इस बार कुछ नए रंग मंगाने हैं </div>
<div>
कुछ महीन करनी है बुनाई </div>
<div>
थोडा और पारङ्गत होना है उन्हे इस बार </div>
</div>
<div style="font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px;">
बुनना है और बहुत से नए ख्वाब </div>
</div>
इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-3848754179425194728.post-63193589972655185822012-07-11T22:52:00.001-07:002018-02-25T09:40:03.436-08:00नीले सूरजमुखी<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<h2>
</h2>
<span style="font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; text-align: -webkit-auto;">फूल चुन रही थी वह जब एक नन्हा सा काँटा धंस गया था उसके हाथ पर. इसके सिरे पर एक बेहद खूबसूरत फूल था, सूरजमुखी के जैसा. उसे फूल इतना सुन्दर लगा कि वह उसे हि निहारती रही और भूल गई कि जिस जगह वह धन्सा है वहाँ उसे तकलीफ़ हो रही है ... उसे यह सोच कर और भी अच्छा लगता कि जब वह लिख रही होती थी उसके हाथ के ऊपर एक सुन्दर सा फूल सजा रहता था. दर्द था कि बढ्ता जाता था लेकिन मोह ऐसा था कि उसे निकालने ही न देता था. धीरे धीरे कांटे के आस पास का हाथ नीला पड़ने लगा लेकिन फूल का सौन्दर्य उसके रक्त से सींचे जाने के कारण बढ्ता ही जाता था. उसने सोचा कुछ दिन लिखने को रोका जा सकता है... फूल कहीं मुर्झा न जाए यह फिक्र उसे किसी भी दूसरी बात से ज्यादा परेशान रखने लगी. वह सोती तो हाथ को अलग से तकिये पर रख लेती. फूल का रंग पीले से नीला होने लगा था, लेकिन वह उसे हर तरह से और ज्यादा सुन्दर लगता... दोस्तों ने कहा, देखो अब बहुत हुआ इसे निकाल फेन्को वर्ना तकलीफ़ बहुत बढ़ जाएगा... लेकिन उसकी दीवानगी कहाँ कम होती थी... धीरे धीरे पूरा हाथ नीला पड गया.... फूल के चारो ओर मवाद भरने लगा.... और एक दिन फूल उसके बीच छुप गया.... अब वह उसके हाथ मे ज़हर फैला रहा था, लेकिन वह इस उम्मीद मे थी कि एक दिन फिर हाथ पर उसी जगह नया फूल उगेगा और यह सारी तकलीफ़ मिट जाएगी.... दोस्तों ने सोचा उसे मनोचिकित्सक के पास ले जाएँ या सर्जन के पास जो इस हाथ को उसकी देह से अलग करे ताकी वह फिर से सामान्य इन्सान की तरह जी सके... लेकिन अजीब जिद्दी थी वह लड़की .... आखिर एक दिन जहर सारे शरीर मे फैल गया... मृत्यु शैया पर उसने ख्वाहिश की मुझे उसी जगह दफन करना जहाँ से यह फूल मैने पाया.... दोस्तों ने उसकी इस आखिरी ख्वाहिश का भी ख्याल रखा ... जैसा कि वे जीवन भर उसके साथ् करते आए थे... लोगों ने देखा कि कुछ हि दिनो बाद उस जगह नीले सूरजमुखी के फूल उगे थे.... </span><br />
<div style="font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; text-align: -webkit-auto;">
<br /></div>
<span style="font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; text-align: -webkit-auto;">-- </span><br />
<span style="font-family: arial; font-size: 14px; line-height: 25px; text-align: -webkit-auto;">Devyani </span><br />
<br class="Apple-interchange-newline" /></div>इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-3848754179425194728.post-38319301489170169872012-03-31T12:19:00.000-07:002018-02-25T09:40:02.706-08:00कुछ देर ठहरना<div style="font-family: arial; text-align: -webkit-auto; font-size: small; "><div>यह किसकी आहट है </div><div>इतनी महीन </div><div>मानो सहला रही हो कानों को </div><div>इतनी शिद्दत </div><div>मानो खींच रहा हो चुम्बक लोहे को </div><div><br /></div><div>प्यार क्या यह तुम हो </div><div>यह किस रंग मे चले आ रहे हो तुम </div><div>थोडा ठहरो </div><div>अभी तो बहुत पडे हैं बाकी घर के काम </div><div>थोडा मोहलत देना संवरने को भी इस बार </div><div>जाने कब् से खो गई है जूडे की पिन </div><div>कब् से नहीं देखा है आईना जीभर </div><div>अभी तो तवे पर रोटी जलने को है </div><div>अभी तो भरा नही है मटके में पानी </div><div>कहीं तुम बहुत जल्दी में तो नही हो </div><div>थोडा रुकना वहीं </div><div>लौट न जाना यूं ही </div><div>कि मैं जुटा लूं थोडा साहस </div><div>एक गहरी सांस लूं और खो जाऊं इस तरह </div><div>कि छूट न जाए यह साथ् </div><div>फिर कहीं इस बार </div><div><br /></div><div>तुम जब खो जाते हो </div><div>बावरी सी भटकती हूँ मैं </div><div>तुम जब होते हो आस पास </div><div>मैं जुटाती रहती हूँ सामान </div><div>तुम्हे कहाँ रखूं </div><div>कैसे सहेजूं </div><div><br /></div><div>क्या तुम गुल्दस्ते में पानी की तरह रहना पसंद करोगे </div><div>या चाहोगे जूडे में फूल की जगह </div><div>यदि मैं कर लूं बन्द तुम्हें पलकों में </div><div><span style="line-height: 1.8; ">तुम रुकना वहाँ कुछ देर </span></div><div><span style="line-height: 1.8; ">कि बन्दी नही बनाना चाहती हूँ मैं तुम्हें </span></div><div><span style="line-height: 1.8; ">बस ओट में कर लेना चाहती हूँ कुछ देर </span></div><div><span style="line-height: 1.8; ">कि तुम्हारे होने से सुन्दर बनती है धरती </span></div><div><span style="line-height: 1.8; ">और मुझे प्यार है इस सुन्दर धरती से </span></div><div><span style="line-height: 1.8; ">जिस पर मेरे बच्चों को करना है </span></div><div><span style="line-height: 1.8; ">उगते हुए सूरज का स्वागत् </span></div><div><span style="line-height: 1.8; ">अनन्त के पार तक भी </span></div></div>इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-3848754179425194728.post-25529317863470815302012-01-17T19:59:00.001-08:002018-02-25T09:40:02.308-08:00इस तरह मत टूटना<span style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">मुरझाना तो इस तरह जैसे </span><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">मुरझाते हैं अनार के फूल </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">एक नए फल को जन्म देते हुए </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">जो भरा हो असंख्य सुर्ख लाल रसीले दानों से </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); "><br /></div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">झरो तो इस तरह जैसे </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">झरते हैं हारसिंगार के फूल मुंह अन्धेरे </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">धरती पर बिछा देते हैं चादर </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">जिन्हें चुन लेती हूँ मैं </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">सुबह सुबह </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); "><br /></div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">टूटना तो इस तरह जैसे </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">टूटता है बीज </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">जब जन्म लेता हैं नया अंकुर </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">जीवन की सम्भावना लिए अपार </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); "><br /></div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">गिरना किसी झरने की तरह </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">सर सब्ज कर देना धरती </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); "><br /></div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">सूखे पत्ते की तरह मत झरना </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">इस तरह मत टूटना </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">जैसे टूटता है हृदय प्रेम में </div>इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-3848754179425194728.post-63584972128251341872011-12-28T22:36:00.000-08:002018-02-25T09:40:03.503-08:00धावक<div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); "><span style="line-height: 1.8; ">नींद से जागती हूँ </span></div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">जैसे गोली छूटती है बन्दूक से </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); "><br /></div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">सोती हूँ जैसे धावक बैठा हो तैयार </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">दौड के लिए </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); "><br /></div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">शुरू होता है दिन </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">एक ऐसी दौड की तरह </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">जिसमे जीत का लक्ष्य नहीं </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); "><br /></div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">एक ऐसी मैराथन जिसके लिए </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">नहीं है सामने कोई धावक </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">थामने को मशाल </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">किसी भी निश्चित दूरी के बाद </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); "><br /></div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">अपनी मशाल को </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">अपने हाथों मे थामे मजबूती के साथ् </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); "><span style="line-height: 1.8; ">खत्म होती है दौड </span></div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); ">हर रात </div><div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); "><span style="background-color: rgb(255, 255, 255); text-align: left; ">ढ़</span>ह<span style="line-height: 1.8; ">ती हूँ फिर नींद के आगोश में </span></div>इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-3848754179425194728.post-38032196257003149082011-12-10T00:24:00.000-08:002018-02-25T09:40:02.640-08:00रिक्त स्थानों की पूर्ति करो<div><span lang="HI" style="font-size: 10pt; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">बचपन से सिखाया गया ह</span><span lang="HI" style="font-size: 10pt; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">में</span><span style="font-size: 10pt; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></div><div><div class="im" style="font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); "><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">रिक्त स्थानों की पूर्ति करना</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">भाषा में या गणित में</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">विज्ञान और समाज विज्ञान में</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">हर विषय में सिखाया गया</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">रिक्त स्थानों की पूर्ति करना</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">हर सबक के अन्त में सिखाया गया यह</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">यहाँ तक कि बाद के सालों में इतिहास और अर्थशास्त्र के पाठ भी</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">अछूते नहीं रहे इस अभ्यास से</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); "><br /></span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">घर में भी सिखाया गया बार बार यही सबक</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">भाई जब न जाए लेने सौदा तो</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">रिक्त स्थान की पूर्ति करो</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">बाजार जाओ</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">सौदा लाओ</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p></div><p class="MsoNormal" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; "><br /></span></p><p class="MsoNormal" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; ">काम वाली बाई न आए</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; "> </span></p><div class="im" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); "><p class="MsoNormal" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">तो झाड़ू लगा कर करो रिक्त स्थान की पूर्ति</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "></span></p><p class="MsoNormal" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); "><br /></span></p><p class="MsoNormal" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">माँ को यदि जाना पड़े बाहर गांव</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">तो सम्भालो घर</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">खाना बनाओ</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">कोशिश करो कि कर सको माँ के रिक्त स्थान की पूर्ति</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "></span></p><p class="MsoNormal" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">यथासम्भव</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">हालांकि भरा नहीं जा सकता माँ का खाली स्थान</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">किसी भी कारोबार से</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">कितनी ही लगन और मेहनत के बाद भी</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">कोई सा भी रिक्त स्थान कहाँ भरा जा सकता है</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">किसी अन्य के द्वारा</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">और स्वयम आप</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">जो हमेशा करते रहते हों </span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p></div><p class="MsoNormal" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; color: rgb(34, 34, 34); font-family: arial, sans-serif; font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; ">रिक्त स्थानों की पूर्ति</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; "></span></p><p class="MsoNormal" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; color: rgb(34, 34, 34); font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; ">आपका अपना क्या बन पाता है</span><span lang="HI" style="font-size: 10pt; " > </span></p><p class="MsoNormal" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; color: rgb(34, 34, 34); font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); "><span class="Apple-style-span" style="font-family: Mangal, serif; ">कहीं भी</span></p><div class="im adL" style="font-size: 13px; text-align: -webkit-auto; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.917969); "><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">कोई स्थान</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); "><br /></span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">नौकरी के लिए निकलो</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">तो करनी होती है आपको</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">किसी अन्य के रिक्त स्थान की पूर्ति </span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); "><br /></span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">यह दुनिया एक बडा सा रिक्त स्थान है</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">जिसमें आप करते हैं मनुष्य होने के रिक्त स्थान की पूर्ति</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">और हर बार कुछ कमतर ही पाते हैं आप स्वयं को</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">एक मनुष्य के रूप में</span><span style="font-size: 10pt; font-family: Arial, sans-serif; color: rgb(34, 34, 34); "> </span></p><p class="MsoNormal" style="color: rgb(80, 0, 80); font-family: arial, sans-serif; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0.0001pt; margin-left: 0px; "><span lang="HI" style="font-size: 10pt; font-family: Mangal, serif; color: rgb(34, 34, 34); ">किसी भी रिक्त स्थान के लिए</span></p></div></div>इच्छा नदी के पुल पर http://www.blogger.com/profile/02471494941701317133noreply@blogger.com5